Novo Valjevo na Kolubari

Arhitektama Miroslavi Petrović - Balubdžić i Mihailu Timotijeviću pripala je nagrada za najbolje arhitektonsko-urbanističko rešenje, ponuđeno na konkurs kojim su tražene zamisli stručnjaka o preuređenju priobalnog središta Valjeva sa novim gradskim trgom. Njih dvoje, i dvoje njihovih saradnika, dobili su drugu nagradu (prva nije dodeljena). Dodeljene su i dve jednakovredne treće nagrade; jedna za rad pet beogradskih studentkinja arhitekture, a druga timu koji su predvodili Branislav Mitrović i Nataša Đurić.
Uz odluku o nagradama Žiri je ocenio da nagrađeni i otkupljeni radovi pružaju pogodnu osnovu za buduću regulaciju središta Vljeva kroz koje protiče Kolubara. U tom pogledu naročito su prihvatljivi radovi projektantskih timova Balubdžić-Timotijević i Mitrović-Đurić.

Iz opširnog obrazloženja odluke Žirija prenosimo delove koji se odnose na ta dva rada, a takođe i preporuku Žirija koja se tiče mogućnosti za dalje korišćenje rezultata tog konkursa.

Rad arhitekata Miroslave Petrović-Balubdžić i Mihaila Timotijevića

Poštujući duh i meru grada konkursni pojekat se zalaže za evolutivni model rasta grada. Tako su i polazne ideje i sam koncept projekta zasnovani na principima umerene i odmerene rekonstrukcije koji u punoj meri uvažavaju kontekstualne okolnosti i realnost vremena.

Maketa drugonagraðenog rešenja (Foto: Ljuba Rankovic)

U okviru Šireg konkursnog područja, na levoj obali Kolubare, u zoni blokova uz Karađorđevu ulicu, kao i u zoni same ulice projekat ne predviđa značajnije intervencije u regulacionoj matrici.

Prioriteti prostornog kocepta Užeg konkursnog područja, koje obuhvata prostor priobalja i prostor između Tešnjara, Ulice Dragojla Dudića i ušća Gradca u Kolubaru su faktor kretanja u prostoru i faktor ambijentalizacije prostora.

Mreža komunikaciono-vizuelnih tokova logično povezuje ambijentalno raznolike postojeće i novoformirane gradske segmente i sa puno osećaja i mere struktuira težišni konkursni prostor u nekoliko ambijentalnih celina: ambijente priobalja na levoj i desnoj obali, Novi gradski trg, svečanu aleju na potezu Tešnjar – Novi gradski trg – Crkva, pijacu i blokove kuća na parceli uz Ulicu Dragojla Dudića.

U ovom konceptu je prisutna optimalna mera između jasne diferencijacije i identiteta pojedinih ambijenata i njihove međusobne spregnutosti.

Žiri posebno ističe kvalitete poteza svečane aleje, oblikovane u formi urbanog venca, zatim, brižljivo iznijansirane ambijentalne sekvence obala gde se posebno ističe lucidna ideja artikulacije prostora ispred Doma kulture putem ritmično postavljenih paviljona, kao i set blokova uz Ulicu Dragojla Dudića gde se, uvažavajući realnost vremena i ekonomske moći sredine, predlaže postepena rekonstrukcija stambenog tkiva u skladu sa principcima parcelacije uz mogućnost etapne realizacije.

Aleja, obalne sekvence i set blokova uz Ulicu Dragojla Dudića su, po mišljenju žirija, kvalitetni modelski elementi, koji zvređuju inkorporiranje u regulacioni plan.

Detalj jednog od crteža (Foto: Ljuba Rankovic)

Prostorna celina Novog gradskog trga, treći prostorno-ambijentalni nivo konkursne teme, je u naglašenoj težnji vođenja komunikacionih tokova, u cilju prostornog povezivanja ambijenata i mesta, izgubila na svojoj ambijentalnoj koherentnosti. Trg je, naime, prevashodno stecište i razvođe komunikacionih tokova.

Stav žirija je i da volumetrijski nejaki front tešnjarskih kuća ne može biti jedna od stranica trga, odnosno ne može držati i uobličiti prostor trga.

U pogledu pozicioniranja ključnih objekata prisutne su određene kontradikcije. Na primer, pozicija biblioteke uz park, obalu i Svečanu aleju je prihvatljiva, ali je, s obzirom na volumetrijska ograničenja, ova pozicija problematična u pogledu mogućnosti za razvijanje njene funkcije. Objekat multipleks bioskopa je takođe dobro pozicioniran, ali je volumetrijski problematičan u smislu učešća u konstituisanju očekivanog, koherentnog ambijenta trga.

Rad arhitekata Branislava Mitrovića i Nataše Đurić

Ključne ideje projekta usmerene su ka međusobnom integrisanju ambijentalno raznolikih segmenata grada i integrisanju reke u grad.

U okviru Šireg konkursnog područja, u zoni blokova na levoj obali Kolubare, projekat ne predlaže značajnije intervencije sem novih stambeno-poslovnih objekata u delu lokacije stare autobuske stanice i priobalnim delovima blokova nizvodno prema ušću Gradca u Kolubaru.

Kompozicionu strukturu Užeg konkursnog područja, koje obuhvata prostor na desnoj obali Kolubare, između Tešnjara i Ušća, konstituišu tri međusobno umrežene regulacione matrice. Matrica Tešnjara, ortogonalna matrica blokova na levoj obali Kolubare i lučno povijena linija toka reke.

Arhitekta Branislav Mitroviæ (Foto: Ljuba Rankovic)

U dinamičnoj ambijentalnoj slici novoformirane celine uočavaju se tri prostorno-ambijentalne sekvence – zone: zona stambeno-poslovnih blokova uz Kolubaru, središnja zona u vidu savremene inscenacije tešnjarske arhitektonske priče na potezu Tešnjar – Novi gradski trg – Ušće i zona stambeno-poslovnih blokova i nove lokacije pijace uz Ulicu Dragojla Dudića.

Komunikaciono-vizuelni tokovi ove tri zone vode se i usmeravaju ka reci i drugoj obali stvarajući slikoviti splet oblikovno različito interpretiranih prelaza.

Uverljive teze o integraciji delova grada na dve reke i reci kao ključnom integrativnom motivu su u projektnoj interpretaciji fizičke strukture, u određenoj meri, prenaglašene. U pojedinim segmentima došlo je i do radikalizacije teze o prevazi urbanog karaktera prostora priobalja u odnosu na danas prisutan pejsažno-parkovski milje obala javnog karaktera. Ilustracija ove ocene može se uočiti u nizu planiranih blokova u priobalnoj zoni Kolubare od kojih su neki pozicionirni u zonu današnjeg parka i u neposrednu blizinu crkve.
Uočava se, takođe, da su kvalitetna konceptualna opredeljenja na planu kompozicije celine, struktuiranja i artikulacije pojedinih ambijenata, u projektu nedovoljno razrađena.

Konkursni projekat daje poseban doprinos na težišnoj temi konkursa – zasnivanju i regulacionom uobličavanju Prostorne celine Novog gradskog trga. Pozicioniranje i ukupna morfologija trga, usmerenost njegovog prostora ka reci i markantnom volumenu objekata Doma kulture na drugoj obali, dimenzionisanje prostora trga, planirani sadržaji i regulacija objekata, preporučuju ovaj koncept kao model za inkorporiranje u Regulacioni plan.