Pisac Vojislav Andrić

Vojislav Andrić, gimnazijski profesor matematike i direktor Valjevske gimnazije, predstavljen je u drugoj knjizi „Leksikona pisaca prosvetnih radnika” na čitava dva i po stubca (više od jedne strane). Opisano je i rukometno razdoblje Andrićeve biografije i popisane knjige, priručnici i stručno-pedagoški radovi kojima je on autor uz naznaku da je njihov potpuni spisak na Internetu. U tom Leksikonu je i biografija još jednog profesora matematike valjevskim gimnazijalcima – Ivanke Tomić. Može biti da su se njih dvoje okušavali i u književnom stvaralaštvu ali o tome nema ni spomena u ovom Leksikonu a ni nama to nije znano.

Nedokučivi su kriterijumi na osnovu kojih su autori „Leksikona pisaca prosvetnih radnika”, Miodrag D. Ignjatović i Milivoje K. Trnavac, uvrstili u Leksikon ono dvoje profesora matematike iz Valjevske gimnazije, doduše osvedočeno uspešnih. Nedokučivo zato što u te dve knjige nema ne samo nikoga drugog od valjevskih profesora matematike i drugih prirodnih disciplina, čak ni akademika Petra Živkovića, već nema ni većine profeosora ove škole koji su uistinu bili pisci (književnici) i u književnoj javnosti stekli priličan ugled. Nismo uočili ni matematičare, fizičare, hemičare, biologe iz drugih gradova. Da bi nedoumice u vezi sa kriterijumima prema kojima je rađen ovaj Leksikon bile još i veće valja imati u vidu i to da je biografija Vojislava Andrića po prostoru koji je ispunila jednaka biografiji Dositeja Obradovića, nešto je obimnija od biografije Miloša Crnjanskog, a više nego dvostruko od biografija Svetomira Nikolajevića, Mite Rakića i Božidara Bože Kneževića.

U prvoj knjizi „Leksikona pisaca prosvetnih radnika”, objavljenoj 2001. godine, od Valjevaca i pisaca koji su bar nakratko bili vezani za Valjevski kraj nalaze se: Ljubisav Andrić, „pisac dijaloške proze, književnoistorijskih studija, eseja i kritika; priređivač, antologičar i bibliograf”, rođen u Osladiću 1938; Dejan Bogojević, „nastavnik, književni i avangardni likovni umetnik”, rođen 1971; Miodrag Mile Vergović, „učitelj, romanopisac, književni prevodilac”, rođen u Valjevu 10. oktobra 1893. godine; Vladan Vujić, „nastavnik razredne nastave u selu Poćuta kod Valjeva (14 godina)”, čiju je knjigu „Snovi ptica na jugu” objavila Radio televizija „S” u Valjevu 2000, rođen 1963. u Valjevu; Sreten Vukosavljević, „naš prvi sociolog sela”, učio Valjevsku gimnaziju; Milutin Lujo Danojlić, „profesor srpskog jezika i književnosti i književnik”, rođen u Ivanovcima 1939; Desanka Desa Dugalić (Nedeljković), „glumica, nastavnik glume, pisac”, završila osnovnu školu u Valjevu 1908; Grgur Jakšić, „profesor, istoričar, publicista”, nižu gimnaziju završio u Valjevu; Miodrag M. Jaćimović, „profesor u penziji, književnik”, rođen u Moravcima 1934; Božidar Knežević, „profesor i filozof”, rođen na Ubu 1862; Jaša M. Prodanović, „profesor, književnik, književni kritičar i političar”, bio profesor u Valjevskoj gimnaziji; Radiša Radišić, pedagoški savetnik, rođen u Kozelju 1912; Dobrosav M. Ružić, „profesor, književnik, ministar, državni savetnik”, u Valjevu učio osnovnu školu.

U drugoj knjizi, objavljenoj ove godine, predstavljeni su: Vojislav Andrić; Dejan Bogojević (ponovo); Miodrag M. Jaćimović (ponovo); Ilija L. Misailović, „profesor, naučni radnik, publicista”, nastavnik u Bogovađi 1962-66; Svetomir Nikolajević, rođen u Raduši 1844; Mihailo Radovanović, „piše pesme (za decu i odrasle) i kratke priče”, rođen u Čučugama 1952; Jovan Radunović, „bavi se dramaturgijom, scenarijom, izborima i pisanjem književnih osvrta, prikaza, recenzija i pogovora”, u Valjevu učio osnovnu školu 1941-45; Mita Rakić, rođen u Mionici 1846; Mirjana Ranković-Luković, „piše pesme i pripovetke”, rođena u Valjevu 1965; Ivanka Tomić; Miloš J. Trebinjac, „profesor, pisac, prevodilac, narodni poslanik, rezervni kapetan BJV”, predavao valjevskim gimnazijalcima 1912.

O ovim knjigama je izdašno pisano, po pravilu i veoma pohvalno. Promovisane su na raznim stranama, a njihovim autorima odavana priznanja. (Ta građa je razmetljivo preštampana u dodatku druge knjige.) Sve to, ipak, ne znači da je ovde u pitanju solidno urađen posao. Dovoljno o nesolidnom radu autora Leksikona, M. D. Ignjatovića i M. K. Trnavca, svedoči i podsećanje samo na nekoliko nekadašnjih nastavnika Valjevske gimnazije koji su se sa lepim rezultatima ogledali u književnosti a nisu ni pomenuti u dosadašnjim izdanjima Leksikona. Nema u njima: Sime Pandurovića, Jovana J. Babića, Davida Pijade, Katarine Hranjec, Rostislava Pletnjeva, Marka Krstića, Marka Višića, Živka Romanovića, Milivoja Mandića, Živote Filipovića, Radoslava Josimovića... Nema ni pisaca, nekadašnjih učitelja, Stanke Glišić i Mihaila Maksimovića, njih samo da pomenemo.

U manjkavosti ovih knjiga ide i izrazita neravnomernost u teritorijalnoj zastupljenosti pisaca sa pojedinih područja. Užičani su, na primer, desetostruko brojniji nego Valjevci.

Leksikon je i te kako manjkav i kad se analizira kvalitet u njemu objavljenih biografija, no to je tema za sebe.

Izvesnu utehu moglo bi da predstavlja okolnost da sastavljači najavljuju publikovanje novih knjiga sa biografijama pisaca prosvetnih radnika u kojima će, nadajmo se, biti otklanjani uočeni nedostaci.

Utešno je najzad i to da su ovakva izdanja od izvesne koristi i kad su najnesolidnije urađena.