Valjevska opštinska izdanja

Valjevska opštinska vlast zadužila se u leto 1904. godine zajmom kod Uprave fondova u iznosu od 339.000 dinara. Taj novac bio je namenjen za: regulaciju ulica, izgradnju pijačnih kantara i klanice, omeđavanje Kolubare kejovima, kaldrmisanje ulica, postavljanje kanalizacije u „najnužnijim krajevima varoši” i za otkupljivanje privatnog zemljišta za varoške potrebe. Opštinska uprava je vodila „strogog računa” da svi radovi budu pravilno izvedeni, bez prekoračenja budžetom planiranih iznosa i bez razrezivanja novih dažbina građanima.

U knjizi „Izveštaj o radu opštinske uprave varoši Valjevo 1904-1912” iscrpno je prikazano šta je sve urađeno raspoloživim novcem, bilo da je on obezbeđivan iz zajma ili budžetskim prihodima, i koliko je koji posao plaćan. Ta knjiga ima 68 strana, format je 19,5 x 25,5 cm, a štampana je u Štampariji „Čika Ljuba Nenadović” 1912. godine.

Zajmom je, na primer, 1906. godine finansirano: eksproprijacija imanja grnčara Živka Todorovića; kaldrmisanje ulica pop-Lukine, Danilovićeve, kralja Aleksandra, Karađorđeve, Vuka Karadžića, kneza Miloša i Čika Ljubine; izrada kanalizacije u Ulici brđanskoj (“pored stare kasarne”); građenje trotoara; građenje opštinske klanice; građenje keja; kaldrmisanje pijace „s desne strane r. Kolubare”.

U ovoj knjizi upisano je i to da je valjevskom opštinskom upravom od 1. novembra 1903. do 18. januara 1906. godine rukovodio Mata Nenadović, zatim je (do 1.marta 1906. godine) dužnost opštinskog predsednika vršio Stevan Janković, sudija, a od 1. marta 1906. do 1. aprila 1912. prvi građanin valjevske varoši bio je Rista Topalović.

Do Prvog svetskog rata Opština valjevska je objavila još jednu knjigu - „Azbučni spisak pravnih glasača” za 1914. godinu. Izašla je 1913, štampana kod Dimitrija A. Slavuja, u njoj su imena 1.030 birača.

Valjevsko opštinsko izdavanje knjiga utemeljeno je, inače, još 1868. godine objavljivanjem knjižice „Odjek duha” koju je, u prozi i stihu, napisao Gruica Laušević, u to doba sudija Valjevskog okružnog suda. Pojavila se posle ubistva kneza Mihaila Obrenovića da izrazi privrženost Valjevaca poginulom knezu i dinastiji Obrenovića i da spere „crnilo” koje se „prosu po obrazu srbskom”.

U vremenu između svetskih ratova Valjevska opština je u vidu zasebnih knjižica publikovala svoje važnije propise. Među nekoliko njenih takvih izdanja su Pravilnik Poglavarstva grada Valjeva za sahranu i službu na Novom groblju i Pravilnik o čistoći Gradske opštine u Valjevu. Oba su objavljeni 1935. godine na po petnaestak strana. Jedan je štampan kod Vlajka V. Vujića, a drugi kod Dimitrija A. Slavuja. Nekoliko su puta u to doba objavljivani i pravilnici o naplati opštinskih taksa i trošarine. Takav propis je štampan ovde i 1943.
A pre toga, još 1920, štampan je u formi knjige „Budžet za 1920. godinu sa referatom Suda Odboru opštine valjevske”. Na izborima u leto te godine valjevsku opštinsku upravu su preuzeli komunisti, a predsednik je bio Mirko Obradović.

Posle Drugog svetskog rata umnožila se izdavačka delatnost Valjevske opštine, ali je i u tom razdoblju ona uglavnom svedena na objavljivanje opštinskih odluka, statuta, planova i sličnih dokumenata. Najveći izuzetak predstavljao je izlazak, 2000. godine, monografske studije dr Dragomira Đukanovića „Klima Valjevskog kraja”. Među knjigama o Valjevu i njegovoj okolini za koje bi se moglo reći da predstavljaju kapitalnu vrednost svakako se nalazi i ova dr Đukanovića.