Značajne i zanimljive ličnosti

Među Romima Valjevskog kraja izdvojilo se u protekla dva veka mnoštvo zanimljivih i značajnih ličnosti, onih koje će se svakako nalaziti u budućim biografskim leksikonima te etničke grupacije. Razume se – ukoliko takve publikacije budu pravljene, odnosno kada taj posao bude rađen. Bez pretenzija da ponudimo konačan imenik tih ličnosti skrećemo pažnju na poneke od njih.

Aleksić Živorad – Žija – Gitarista, dugo godina jedini među valjevskim Romima.

Zorka Aleksić Jela (Foto: Ljuba Rankovic)

Aleksić Zorka Jela – Čuvena valjevska pevačica iz sredine druge polovine 20. veka. Lepa i stasita.

Bušići, Stanko i Mato – Verovatno su bili braća. Živeli su na Ubu, bili „kmetovi ciganski”. Pretplatili se 1851. godine na knjigu (pozorišni komad) „Mnogostradalna Genoveva”.

Vasić Joca – Mioničanin, rođen 1929. Uspešan fudbaler ali i privrednik. Osnivač i prvi direktor mioničkog „Metala”.

Gračani, Predrag i Nenad – Braća muzičari, među vodećim zabavljačima Beograđana u vremenu između svetkih ratova. Svirali su i u orkestru Radio Beograda i ponešto komponovali. Nenad (rođen 1896. godine) bio je školovan muzičar. Pohađao je beogradsku Srednju muzičku školu i u junu 1914. učestvovao na javnom koncertu njenih učenika.

Gračanin Aleksandar – Nekadašnji gimnastičar, prvak Srbije 1954. i 1956. godine. Najbolji sportista Valjeva 1956.

Gračanin Bora – Vojni muzičar, harmonikaš i trubač. Svirao je i u valjevskom orkestru THE HAWAI BAND. Živeo u braku sa Radom koja je svirala violinu.

Gračanin Borko – Otac Predragov i Nenadov. Učio volinu od Marinka Stankovića.

Gračanin Dragiša – Bokser, među najboljima u Jugoslaviji oko 1960. godine. Proglašavan je za sportistu godine u Valjevu 1962, 1964. i 1965. Bio je i državni reprezentativac.

Gračanin Žarko – Violinista, svirao u orkestru THE HAWAI BAND.

Valjevski bokseri, braća Dragiša i Steva Gračanin (Foto: Ljuba Rankovic)

Gračanin Ljubinko – Odbornik Gradskog narodnooslobodilačkog odbora, izabranog na mitingu u Valjevu 22. oktobra 1944. godine.

Gračanin Milutin Perica – Odličan violinista, Čedomirov sin. Član Velikog orkestra Doma JNA u Beogradu. Umro 1992.

Gračanin Ratibor Steva – Bokser, izvesno vreme kapiten BK „Metalac”. Živi u Lionu.

Gračanin Čedomir – Osnivač pozorišta valjevskih Roma koje je postojalo 1938. godine, možda i ranije. (To je najstarija pozorišna družina Roma u svetskim okvirima.) Čedomir je rođen 19. februara 1892, umro 19. aprila 1956. godine.

Janković Boja – iz Bogdanovice, violinist. Dugo vremena vodeći muzičar ubske varoši. Imao je sopstveni orkestar.

Jovanović Dragan i Željko – Otac i sin. Dragan je vlasnik romskog radija „Točak” a Željko glavni i odgovorni urednik programa te radio-stanice. Rodom su iz Tolića, iz jedne od najuglednijih tamošnjih porodica Roma.

Karabiber Marko – „ciganski” Haračlija u Valjevu 1824-25. godine. U jednom aktu iz kancelarije kneza Miloša Obrenovića naloženo mu je da „od Cigana koji mečke vode” naplaćuje „obični harač” a da im na mečke ništa ne uzima. Svakako je bio zapovednik onovremene kolonije valjevskih Roma.

Knežević S. Živorad – Rođen na Bairu 1903, dugogodišnji vojni muzičar. Neposredno posle Drugog svetskog rata, vrativši se iz zarobljeništva, osnovao je Veliki orkestar u Valjevu i bio njegov dirigent. Rukovodio je muzičkim kursom pri KUD „Abrašević” 1950. godine (držao časove violine, trube, klarineta i čela).

Kostadinović Zora – Sa Baira. Sopran, vodeća pevačica u Valjevu u vremenu pred Prvi svetski rat i posle rata.
Krstić Bogomir – Muzičar u orkestru Kraljeve garde. Rođen 1910. Sin je Koste i Leposave, deveto njihovo dete.
Lazarević Blagoje – Kovač iz Lončanika kome su 1859. godine podigli spomenik sin Miloš i „supruga ego Ružica”. To je, svakako, jedno od najstarijih trajnih obeležja nekome od Roma u čitavom Valjevskom kraju. Blagojevi potomci prozvali su se Blagojevićima. Bili su čuveni kao svirači.

Marinković Svetolik – Pesnik. Rođen 7. aprila 1932. u Babajiću (otac Milorad, svirač; majka Ružica). Radio je 60-tih godina kao vratar u Beogradu. Poeziju objavljivao u „Mladosti”, „Zadruzi” i još ponegde. Predstavljen je u Biografskom leksikonu Valjevskog kraja.

Milićević Radomir Šilja – Većnik Gradske uprave u Valjevu, postavljen na tu dužnost 20. avgusta 1935. godine.
Mitrović Milijan – Rodom sa Milavca, nastavnik matematike u Mionici. Sada u penziji.

Obradović Slobodan – Odličan trubač, možda i najbolji među valjevskim Romima.

Petrović Milan Pub – Kmet Valjevske opštine.

Petrović Milorad Grba – Violinist, majčuveniji među muzičarima iz Gornje Grabovice. Živeo je 79 godina, umro 9. jula 1993. Nasledili su ga Duško i Ćuban, takođe vrsni muzičari.

Plavići, Alija i Mujo – Kovači. Živeli su u Valjevu početkom 19. veka. Prišli u martu 1804. srpskim ustanicima koji su tada oslobađali Valjevo od Turaka. Plavići su u vojsci Jakova Nenadovića postali bimbaše. Mujo Plavić je poginuo 1807. u borbama za oslobođenje Užica. Hrabrost braće Plavića opevao je Sima Milutinović Sarajlija u svojoj „Srbijanci”.

Ristić Dragan – Osnivač orkestra „Kal” koji se sa zapaženim uspesima predstavljao na domaćim scenama i već stiče međunarodnu reputaciju. Rođen u Gornjoj Grabovici.

Stanković (Paunović) Marinko – Rodom iz Sovljaka (Tamnava). Pojavio se u Valjevu osamdesetih godina 19. veka. Smatralo se da je on bio prvi violinista u ovoj varoši. Umro je 27. januara 1895.

Stojanović Bangeja – Nekadašnji ulični svirač iz Mionice.

Šabanović Šaban – Nekada najčuveniji valjevski muzičar pevač. Živeo je u vremenu između svetskih ratova.