Papa je voleo Srbe

Jovan Janjić (NIN, 7. april 2005)

Vladika Lavrentije, pre dolaska na sadašnju dužnost episkopa šabačko-valjevskog, pune dve decenije, od 1969. do 1989. godine, obavljao je episkopsku dužnost među Srbima u rasejanju, od Australije do zapadne Evrope, gde su pravoslavni hrišćani manjina u odnosu na rimokatolike. I već po tome bio je u prilici da razgovara sa brojnim velikodostojnicima Rimokatoličke crkve, a za to vreme pet puta i sa papom Jovanom Pavlom II. Sa prvim čovekom Svete stolice i Vatikana razgovarao je i kasnije, u dva navrata, ispred Svetog arhijerejskog sinoda Srpske pravoslavne crkve.

Sedam puta, dakle, s različitim povodima, razgovarao je sa rimskim papom Jovanom Pavlom II.

– Kao predstavnik Srpske pravoslavne crkve, papu Jovana Pavla II Vojtilu prvi put sam sreo 1980. godine u Osnabriku (u Nemačkoj), posle toga u Londonu, Ženevi, Beču i Loretu, a potom i dva puta u Rimu – predočava vladika Lavrentije.

Episkop Lavrentije smatra da o papinom odnosu prema Srbima najbolje svedoče reči kojima je, u leto 2000. godine, u Vatikanu pozdravio grupu srpskih sveštenika. Papa ih je pozdravio na srpskom jeziku, pa su potom i novine L‘Osservatore Romano, koje u celini izlaze na italijanskom jeziku, u broju od 19. avgusta 2000. godine, taj njegov pozdrav štampale i na srpskom jeziku, ćirilicom.

A evo šta je papa rekao, a pomenute novine, na srpskom i italijanskom, prenele:

„Moju reč sad upravljam vama, dragi sveštenici Srpske Pravoslavne Crkve, iz Šabačko-valjevske Eparhije. Sa ljubavlju pozdravljam vas i vašeg Vladiku, preosveštenog Lavrentija Trifunovića, zajedno sa beogradskim katoličkim nadbiskupom koadjutorom monsinjorom Stanislavom Hočevarom.

Preko vas želim da pošaljem bratski pozdrav sa izrazom mog velikog poštovanja vašem Patrijarhu, Njegovu Blaženstvu Pavlu.

Moja misao u ovom trenutku leti ka vascelom srpskom narodu koji se u poslednje vreme nalazi u naročito teškom iskušenju. Vašem dragom narodu želim da ostane veran svom hrišćanskom predanju, zahvaljujući takođe i vašem dušebrižničkom delu. Zato prizivam izobilan Božiji blagoslov na vas i na zajednice vaših vernika u kojima živite i delujete kao služitelji u Jevanđelju Hristovom. Da Hristos Gospod naš podari plodove vašem svešteničkom trudu za Carstvo Božije.

Vašoj otadžbini Srbiji želim da uspe u savlađivanju problema koji je muče, i da može spokojno da gleda na budućnost mira i razvijanja koju će da obeležava saradnja i uzajmično uvaženje sa susednim zemljama.”

Podsećajući na te papine reči, vladika Lavrentije dodaje:

– Mislim da je otišao u grob sa jednom velikom ranom na duši: posetio je ceo svet, uspostavio kontakte sa svim hrišćanskim dominacijama i ostalim crkvama, osim sa Ruskom crkvom, gde postoji problem unijata u Ukrajini, i sa Srpskom crkvom, zbog opterećenih odnosa iz Drugog svetskog rata. Zbog onoga što su tada Srbima učinili predstavnici Katoličke crkve i nije moglo da dođe do njegove posete Srpskoj pravoslavnoj crkvi. A to je bila njegova posebna želja. Mi smo najbliži susedi. Izostanak te posete bio mu je veliki politički minus.

Međutim, uprkos nekim drugačijim uverenjima, episkop ističe i ovo:

– Vrh Srpske crkve radovao se njegovoj poseti. Ne zaboravimo, Katolička crkva dogmatski je najbliža Pravoslavnoj crkvi. To su dve jedine kanonske crkve. Međutim, istorijske okolnosti su otežale naše međusobne odnose.

Bilo je nekoliko planova, kaže Lavrentije, i da se papa Jovan Pavle II susretne sa srpskim patrijarhom. Pokušavano je preko vlasti. Vlasti su, napominje, još i u vreme Miloševića želele da se sa papom sretnu u Beogradu, ali poziva nije bilo i od Crkve. A papa nije želeo da poseti državu a da ne poseti Crkvu.

Ipak, kako vladika otkriva, radilo se na tome da do susreta srpskog patrijarha i rimskog pape dođe.

– Za to se stvorila povoljan prilika kada je papa dolazio u Banjaluku – predočava vladika Lavrentije. – Bilo je planirano da i naš patrijarh ode tamo. Pošto je katolička dijeceza svega stotinjak metara udaljena od srpske crkve, planirano je da poglavar Katoličke crkve dođe i poseti našeg patrijarha, kao poglavara Srpske crkve, pošto je na tom području, u Republici Srpskoj, srpska crkva najbrojnija. Međutim, lokalni organizatori naprave grešku, nisu to predvideli, nego proslavu radi koje je papa došao zakažu u katoličkom samostanu, u kojem je u Drugom svetskom ratu nekoliko stotina Srba na najzverskiji način umoreno. Patrijarh tamo već, zbog tih dubokih rana, nije mogao da ode. I tako je ta šansa propuštena.

– Verujem – kaže – da je Vatikan gorko ožaloššćen što je zbog sitnica propuštena šansa da se sastanemo!

– Mnogi su očekivali da će se u ovom poslednjem ratu razbuktati sukobi na verskoj osnovi. Ali, hvala Bogu, do toga nije došlo. Vera je tu u mnogo čemu doprinela. Ja smatram da su naši ekumenski susreti najveći doprinos ovog vremena hrišćanstvu uopšte, posebno na Balkanu, gde su ti odnosi bili uveliko narušeni – kaže preosvećeni.

I dodaje:

– Papa Pavle II je od svih odluka Drugog vatikanskog koncila najviše pažnje posvetio ekumenizmu. Svi smo svedoci koliko je on na tom polju učinio, kako je neumorno išao od mesta do mesta, posetio hrišćane širom sveta, šireći mir, slogu i dobru volju. I da je na tom polju učinio više nego ijedan od njegovih prethodnika. Pokazao se kao čovek kome je stalo do Hristove misli.

Vladika Lavrentije napominje da je i sam slušao na televiziji izjave bivših hrvatskih premijera kako im je papa Jovan Pavle II dosta pomogao da se otcepe od Jugoslavije, ali ne bi da ih komentariše, jer je to politika, a on želi stvari da posmatra hrišćanski.

Šta ko misli mi to ne znamo, ali se na delu sve poznaje!

A papa je Srbe, kaže, voleo i cenio.