Letopis lajkovačke pošte

(Foto: Ljuba Ranković)

Nakon dvogodišnje intezivne gradnje železničke pruge i odgovarajućih staničnih građevina, prvi voz je kroz lajkovački potes prošao 14. septembra (po novom kalendaru) 1908. godine. Ta pruga protezala se od Zabrežja na Savi do Valjeva. Izgradnja železnice je nastavljena sličnim tempom pa je već 8. avgusta 1909. beogradski dnevni list „Pravda” izvestio da se Lajkovac „podiže amerikanskom brzinom”. Gradi se pruga prema Aranđelovcu, do koga je još ranije stigao voz od Mladenovca, takođe i pruga za Čačak.
Ratovi 1912-18. prekidaju taj polet Lajkovca. Po oslobođenju zemlje uspostavljena je veza železnicom do Čačka, pošto se pre tih ratova ona već protegla do ispod Rudnika.

U maju 1924. godine Lajkovac je proglašen za varošicu. Taj novi uspon Lajkovca nagovešten je dva meseca ranije otvaranjem prve lajkovačke pošte. Prostor za njen rad obezbeđen je u zgradi, nedavno porušenoj, koja se nalazila u sadašnjem dvorištu Momčila Aleksandrića – Moše Benile, mašinovođe u penziji. Upravnik je bio Aleksandar Drašković iz Ušća, inače jedan od osnivača lajkovačkog Fudbalskog kluba „Železničar” (1927). Tamo je bila i zgrada u kojoj je radio glavni telegrafsko-telefonski VKV monter Veljko Glogovac (Bratač kod Nevesinja, 30. mart 1898 – Lajkovac, 1. mart 1992).

Od 1922. do kraja 1947. godine sve poštanske pošiljke a takođe i putnike na relaciji Lajkovac – Ub prevozila je, fijakerom ili sankama, atraktivna kočijaška legenda – Lazar Kanački iz Uba. On je umro početkom 1948. godine. Do Uba, sedišta sreza tamnavskog, pošta je od 1954. godine prevožena kombijem.

Već 1927. lajkovačka pošta je preseljena u kuću preko puta železničke stanice (današnja Ulica vojvode Mišića 24), vlasništvo Nikole Čitakovića iz Gornjeg Mušića. U toj zgradi je sada mesara Bosiljčića.
Na dužnost upravnika pošte, posle Aleksandra Draškovića, postavljen je Fića Lončarević, Crnogorac. Imao je sina Punišu, rođenog u braku sa Lelom. „Nasledio” ga je Božidar Antić, elegantni Piroćanac, mladih godina, koji se pred Drugi svetski rat preselio na Ub, u tamošnju poštu, a penziju je dočekao radeći u beogradskoj Pošti br. 2. Antić se na Ubu oženio Ubljankom Verom. Njihov sin Jovica je lekar negde u Švajcarskoj.

Na dan otvaranja 21. septembra 2005. (Foto: Ljuba Ranković)

Antića je u Lajkovcu zamenio Užičanin Ljuba Vasiljević, oženjen „Švabicom”. Streljan je u Valjevu kajem 1944. godine.

U lajkovačku poštu je 1941. godine kao izbeglica došao iz Višegrada Živorad Novaković. On je ovde radio do preseljenja u Beograd, 1958. godine. Rođen je 1907. u mioničkom selu Tabanoviću.

Prvi posleratni upravnik pošte u Lajkovcu bio je Božodar Janić iz Pepeljevca. Docniji upravnik pošte je Živko Ružičić.

Pre Janića u Lajkovcu, na poslovima u pošti, radili su: Veljko Glogovac, monter Živorad Lukić, izbeglice Mirko Ljuboje iz Bosdanskog Petrovca (upravnik pošte), Mihailo Đaković iz Vukovara i Dušan Skendžić iz Vukovara. Po oslobođenju Skendžić, Đaković i Ljuboja su se vratili svojim kućama a umesto njih počeli su da rade Janić, Svetomir Puća Milivojević i jedna blagajnica. Za poštonoše su primljeni Mališa Spasić i Mihailo Jovanović, oba iz Bogovađe.

Krajem 1946. godine ustanovljeno je pri lajkovačkoj pošti nadzorništvo tehničke službe – telegrafa i telefona. Za nadzornika je postavljen Živorad Lukić, TT monter iz Pepeljevca. Tada je preduzeće „Telefonkabl” iz Beograda, odvojeno od pošte, osnovalo terensku tehničku službu za telefoniju čiji je rukovodilac bio Veljko Glogovac.

Sa znatnim posleratnim uvećavanjem poštanskih usluga ubrzano se uvećava i broj zaposlenih na tim poslovima. Poneki među njima zadržli su se na tom radu do penzionisanja: Vera Milanović, Milutin Petrović, Miloje Čančarević, Milan Grujičić, Ljubinko Tanasijević, Borivoje Savić (radio od aprila 1948), Vera Lukić, Milomir Ivanović, Milomir Žunjić, Selena Stojanović, Dragiša, Dušan i Zorica Milovanović i dr.

Lajkovačka pošta je sopstveno zdanje dobila 1954. godine, u njemu se i sada nalazi.

Do sredine pedesetih godina prošlog veka telefone su posedovale samo državne ustanove i društvene organizacije. Prvi su ih u svoje stanove uveli poštanski činovnici. Borivoje Savić je, na primer, imao telefonski broj 42. Savić je, inače, u nekoliko okolnih pošta vršio dužnost njihovog upravnika. Na Ubu je bio upravnik pošte u razdoblju 1971-87. kada je penzionisan.

U vremenu posle 1954. godine na dužnostu upravnika pošte u Lajkovcu najduže su se nalazili: Ćetko Vanović, Hercegovac, ratni invalid bez jedne noge; Vukašin Đeković, došao iz Bogatića; Živorad Jovičić, rodom iz Darosave; Stanimir Simanić iz Velikih Crljena; Svetomir Stanarević, iz Pridvorice, došao iz pošte u Slovcu 1967. i u Lajkovcu radio do penzije 1988; Premil Pejić, iz Banovića u Bosni, radio u Lajkovcu 1988-81, pre toga u Leliću; Nada Kršić, iz Tuzle, radila 1991-92, otišla u Italiju; Miloš Nikolić, iz Malog Zvornika, radio 1992-98, otišao u Šabac, Gordana Matić, iz Lajkovca, radi od 1998.