NAZAD NA PRVU STRANU

Počasni građani Valjeva (II deo)

Tito u Krušiku, 1967.
Tito u Krušiku, 1967.

DR JORDAN STAJIĆ

(Vranje, 27. januar 1878 – Beograd, 27. januar 1949)

Vojni lekar (sanitetski general). Proglašen za počasnog građanina Valjeva krajem decembra 1923. ili početkom januara 1924. godine. Uz to, njegovim imenom prozvan je onda deo dotadašnje Pop Lukine ulice, od Knez Miloševe do Kraljice Marije (sadašnje dr Pantića).

Dr Stajić je za lekara u Valjevu postavljen 1897. godine, ubrzo posle diplomiranja. Pošto je potom otišao u Beč radi dvogodišnje specijalizacije na hirurškoj klinici prof. Gusenbauera, po povratku je kao hirurg (prvi u Valjevu) imenovan za upravnika Drinske stalne divizijske bolnice i šefa hirurškog odeljenja građanske Okružne bolnice. Otišao je iz Valjeva 1923. godine u Skoplje da bi docnije postao načelnik Sanitetskog odeljenja Ministarstva vojske i mornarice.

U jesen 1906. godine dr Jordan Stajić je učestvovao u osnivanju valjevske Čitaonice vojnih lekara. Pokretač je gradnje pa zatim i predvodnik u preudzetim poslovima naizgrtadnji Hirurškog paviljona u sastavu Valjevske bolnice, otvorenog u septembru 1908. Istovremeno, organizovao je bolnički kurs na kome se za pomoćno bolničko osoblje osposobilo stotinak polaznika. Stekao je u Valjevu mnogobrojne prijatelje, mnogo kad je Valjevcima kumovao na krštenjima i venčanjima. A 2. juna 1930. godine prema njegovoj želji je u Valjevskoj gimnaziji osnovan Fond dr Jordana Stajića iz koga su o Sv. Savi nagrađivani najbolji učenički i studentski književni radovi.

VELIMIR VELJA POPOVIĆ

(Buljane, kod Paraćina, 1. mart 1886 – Sremska Mitrovica, jun 1951)

Pravnik, političar. Proglašen za počasnog građanina Valjeva u vremenu oko 1934. godine. A u avgustu 1935. beogradski listovi «Politika» i «Balkan» pisali su da je valjevska vlast opozvala svoju odluku o počasti Velji Popoviću što je kategorično demantovao gradonačelnik Valjeva Marko Babić. U tom njegovom obraćanju javnosti još je rečeno: «Gradsko veće Poglavarstva Grada Valjeva izabralo je g. Velju Popovića za počasnog građanina na bazi njegovih zasluga Valjevu i Valjevcima. Izbor je bio jednoglasan i javan».

Velimir Popović je dolazio u Valjevo 24. aprila 1935. godine, tada kao poslanički kandidat Radikalne stranke, na dužnosti ministra unutrašnjih dela. Prethodno bio je ban Drinske banovine, prvi posle njenog ustanovljenja 1929. godine. Osuđen posle Drugog svetskog rata «kao neprijatelj naroda» na 12 godina robije.

Tito u Krušiku, 1967.

Tito u Krušiku, 1967.

JOSIP BROZ TITO

(Kumrovec, 7. maj 1892 – Ljubljana, 4. maj 1980)

Državnik. Proglašen za počasnog građanina Valjeva 27. aprila 1962. godione, povodom njegovog 70. rođendana. U te dane tako je učinjeno i u Lajkovcu, Ljigu, Mionici, Osečini i Ubu, takođe i u svim drugim opštinama ondašnje Jugoslavije. Novi trg u Valjevu i deo Karađorđeve ulice izvesno vreme su se zvali Titovim imenom (od 1971. do 1990. godine).

Josip Broz je u leto i jesen 1914. godine učestvovao u borbama na ratištima severozapadne Srbije kao pripadnik 25. pešadijskog domobranskog puka austrougarske vojske. Ponovo je došao u Valjevski kraj na početku partizanskih borbi u Srbiji 1941. godine; izlazeći na teritoriju koju su zaposeli partizani, 18. septembra te godine je prispeo u Robaje, među borce Kolubarskog partizanskog bataljona, i preuzeo neposredno rukovođenje partizanskim ustankom. Dva dana docnije, u Struganiku je pregovarao sa pukovnikom Dragoljubom Mihailovićem o zajedništvu četnika i partizana u brobi protiv Nemaca.

Posle Drugog svetskog rata predsednik Jugoslavije Josip Broz Tito je dva puta dolazio u Valjevo (1954. na izlet i 1967. godine), jednom na Rajac (1962) i jednom u Robaje (1978), a nekoliko puta se zadržao u Valjevu putujući u druga mesta.

Desanka Maksimović

Desanka Maksimović

DESANKA MAKSIMOVIĆ

(Rabrovica, 16. maj 1898 – Beograd, 11. februar 1993)

Pesnikinja. Proglašena za počasnog građanina Valjeva 29. aprila 1868. godine, pred njen 70. rođendan. A u maju te godine, priređeno je u Valjevu i u Brankovini Pesničko proleće, veliko, nezapamćeno slavlje njoj u čast.

Desanka Maksimović je u Valjevu, sa roditeljima (majka Draginja, ćerka brankovinskog sveštenika Petrovića; otac Mihailo, učitelj i pisac), stanovala u kući koja još postoji na uglu ulica dr Pantića i Dušanove. U Valjevu je završila osnovno školovanje, započeto u Brankovini, pa potom i Gimnaziju. Spomenik pesništvu, otkriven u Valjevu 27. oktobra 1990. godine uz pesnikinjino prisustvo (rad Aleksandra Zarina), čini skulptura koja ima njen lik.

Sahranjena je, po svojoj želji, u porti Brankovinske crkve. Svakog 16. maja, na dan rođenja Desanke Maksimović, uručuje se u Brankovini nagrada za pesništvo na srpskom jeziku. U Brankovini je i muzej sa mnogobrojnim svedočanstvima o životu i delu Desanke Maksimović.

Priredio Zdravko RankovićTekst je izvorno objavljen u Kalendaru “Kolubara” za 2012. godinu

Nastaviće se...

Počasni građani Valjeva (I deo)

NAZAD NA VRH