| Jun 2010
Vreme arhitekture Valjeva na BINI
Ljiljana Ljiljak
Vreme arhitekture
U zgusnutim zbivanjima pete „Beogradske internacionalne nedelje arhitekture 2010” (BINA) održane od 7. do 15. maja, jedan dan bio je posvećen dostignućima savremene srpske arhitekture izvan Beograda. U atraktivnoj dvorani Konaka kneginje Ljubice, 11. maja, publici su predstavljene izložbe o arhitekturi Valjeva i Niša.
Valjevska dobro postavljena izložba koju predstavljaju najuspešnija ostvarenja u arhitekturi ovog podneblja na 30 panoa ujedno je bila i prezentacija tek iz štampe izašle knjige „Vreme arhitekture –arhitektura i urbanizam u Valjevu od 2004 do 2009”. Njen sadržaj predstavio je Milan Maksimović, glavni i odgovorni urednik, prelistavajući uz projekcije slajdova ovu svojevrsnu hronike graditeljstva za poslednjih pet godina uz napomenu da je ona nastavak istoimene knjigu izašle 2004. godine.
Vreme arhitekture na BINI (Foto: Ljuba Ranković)
Pored informacija o priznanjima i nagradama, značajnim događajima u oblasti urbanizma i izgradnje, knjiga daje i pregled konkursnih radova (Divčibare novi centar, Centar banje Vrujci, socijalno stanovanje) i diplomskih radova kao i bibliografske podatke o valjevskim arhitektama. Dragoceno poglavlje knjige je „Valjevsko graditeljstvo u 20 veku”, hronološki pregled građevina sa 111 primera Zdravka Rankovića. Ostavštinom se bavi i dragocena studija „Biografske crtice i pregled stvaralaštva arhitekte Momčila Belobrka” Milana Milovanovića i analiza bondručara u Bebića Luci Dragane Janković.
Centralan tema knjige je stanovanje. Njemu je posvećena zajednička studija mladih arhitekata i osvrt na novu stambenu arhitekturu u Valjevu prof. Darka Marušića. Grozdana Šišović prikazuje poslovno stambeni objekat u Ulici vladike Nikolaja. Objektima socijalnog stanovanja se bavi tekst Olje Jovanović, a o industrijskim objektima pišu – Žarko Ratković (štamparija „Publik”), Miroslava Petrović Balubdžić (o fabrikama „Voda- voda” i „Sinalko” u Vrujcima), vinariji „Jelić” Radmila Aresenović a gradskoj toplani Ljubinko Ranković. Visokim dostignućima u arhitekturi zdravstva – Grudno odeljenje Valjevske bolnice i nadgradnja Doma zdravlja – bavi se Andrijana Obradović, obdaništem u Brđanima Dušica Pakević, Domom istraživača Ljiljana Ljiljak, Kongresnim centru Divčibare Srđan Ilić, rekonstrukcijom vojničkog groblja Smiljana Ranković a Marija Radovanović pruža prikaz uspelog dizajna javnih prostora u gradu.
Vreme arhitekture na BINI (Foto: Ljuba Ranković)
Vlastimir Čarnojević se bavi nekolikim temama u gradskoj stambenoj strategiji i uticajem urbanizma na unapređenje arhitektonske prakse. Ivan Rašković analizira iskustva u radu na konkursnom projektu centra Divčibara i projektu kongresnog centra.
Urednik i pokretač ove u nas jedinstvene knjige-hronike, Milan Maksimović u uvodnom tekstu „Iskustvo udruživanja” i na promociji u Konaku kneginje Ljubice otvorio je niz tema o stanju arhitektonske struke u nas u tranzicionim vremenima: zakonu u pripremi u kom se ne pominje ni reč arhitektura, ceni rada, tenderima koji su otvorili vrata nekvalitetnom graditeljstvu i gašenju institucije konkursa (slučaj sa Halom sportova u Valjevu, petnaest obdaništa u Beogradu…)
Ove teme bile su okosnica i tribine na kojoj su pored Milana Maksimovića govorili prof. Ivan Rašković, Igor Marić, Aleksandar Keković i Milenija Marušić.
Poseban segment te večeri bila je autorska prezentacija realizovanih projekata u Valjevu Anđelke Mandić Milutinović. Od objekta SUP-a, nekoliko stambenih objekata , obdaništa na Brđanima, sportske hale u Poljorivrednoj školi do kopleksa INGRAP-OMNIJA na Duploj traci i projekta za novi objekat Istaraživačke stanice u Petnici. U završnici prikazan je stambeni objekat porodice Blažić u valjevskoj Mišarskoj ulici za koji je Anđelka Milutinović uradila i kompletno uređenje enterijera. Izbor njenog stvaralaštva za prezentaciju savremene arhitekture u Srbiji te večeri u Konaku, potvrdio je i da su izvan metropole mogući i vrhunski dometi u arhitekturi.
Uz ovaj pregled sa čim se valjevska arhitektura predstavili u okviru BINE valja napomenuti da je u prikazima na svim medijima o zbivanja sa ove manifestacije često pominjano uspešno iskustvo Valjeva u oblasti socijalnog stanovanja. Prve nagrade koje je osvajao projekat Z.Abadića i D. Milovanovića u Novom Naselju i izgrađeni objekat socijalnog stanovanja u Naselju Sretena Dudića pokazuju koliko je značajna institucija konkursa da se dobiju najbolja rešenja ali i da su valjevski graditelji i njihovo Društvo arhitekata uspeli da se izbore za svoju profesiju. Knjiga „Vreme arhitekture”, nezabeležen poduhvat u nas, najbolji je dokaz ovog uspeha.
U očekivanju smo izložbe i promocije knjige „Vreme arhitekture” i u gradu o kome ona na nabolji način svedoči.
